I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
Năm 2015, trước thực trạng trồng rừng theo phương thức truyền thống, sản phẩm gỗ dăm nguyên liệu giấy bán với giá rất rẻ, chu kỳ kinh doanh ngắn (4-5 năm), phải trồng nhiều lần, tốn nhiều chi phí, công sức và ảnh hưởng rất lớn đến môi trường, các hộ trồng rừng đã có ý tưởng liên kết với nhau để lập thủ tục cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững, dưới sự hỗ trợ của cơ quan chuyên môn Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế. Mục đích chính để sản xuất gỗ lớn (chu kỳ kinh doanh 7-10 năm), sản phẩm gỗ đến được với nhiều nước trên thế giới, nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm, tăng thu nhập cho Lâm hộ, phù hợp với Đề án tái cơ cấu ngành Lâm nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, đạt được 3 mục tiêu chính: Kinh tế, xã hội và môi trường.
Được sự hỗ trợ của Dự án Mây, Tre, Keo bền vững (gọi tắt là SBARP/WWF) và cam kết thu mua sản phẩm gỗ rừng trồng sản xuất của Công ty Scansia Pacific (gọi tắt là Công ty SP), các Lâm hộ tại Thừa Thiên Huế liên kết với nhau thành lập Tổ hợp tác theo quy định tại Nghị định 151/2007/NĐ-CP ngày 10/10/2007 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Tổ hợp tác và tiến tới thành lập Hội Chủ rừng theo Nghị định số 45/2010/NĐ-CP của Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý Hội.
Ngày 30/09/2016: UBND tỉnh Thừa Thiên Huế ban hành Quyết định số 2329/QĐ-UBND về việc cho phép thành lập Hội Chủ rừng Phát triển bền vững tỉnh Thừa Thiên Huế (gọi tắt là HUE-FOSDA). Đại hội Hội chủ rừng diễn ra vào ngày 17/10/2016 đã bầu ra Ban Chấp hành Hội 21 người, gồm: Chủ tịch Hội (ông Võ Văn Dự – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hai Phó Chủ tịch Hội, 4 ủy viên Thường trực và 14 ủy viên Ban Chấp hành, đại diện cho 14 Chi hội chủ rừng cơ sở. Tôn chỉ, mục đích: HUE-FOSDA là tổ chức xã hội – nghề nghiệp của những Lâm hộ trồng rừng quy mô nhỏ và những người hoạt động trong lĩnh vực Lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Thành viên Hội không phân biệt tuổi tác, dân tộc, tôn giáo, nam, nữ, tự nguyện tham gia vì mục đích trồng rừng có chứng chỉ theo tiêu chuẩn quản lý rừng bền vững, bảo đảm các nguyên tắc và tiêu chí trong nước và quốc tế.
Bước đầu mới thành lập, HUE-FOSDA có 14 Chi hội, với 241 thành viên, diện tích tham gia chứng chỉ quản lý rừng bền vững là 950,96 ha. Đến nay, Ban Chấp hành Hội tăng lên 40 người, thành lập Ban Thường vụ để điều hành tất cả các hoạt động của Hội; số Chi hội chủ rừng tăng lên 40 Chi hội, với 1707 Hội viên chủ rừng, diện tích được cấp chứng chỉ rừng đến năm 2024 là 9.272,64 ha; tổ chức hoạt động quản lý rừng bền vững theo nguyên tắc, tiêu chí của Hội đồng quản trị rừng quốc tế.
II. HOẠT ĐỘNG CỦA HUE-FOSDA
Những hoạt động chính
Đại diện và hỗ trợ các Lâm hộ trong hoạt động đánh giá cấp chứng chỉ, duy trì chứng chỉ quản lý rừng bền vững và mở rộng số hộ, diện tích tham gia mới hàng năm, với phương châm “Kế hoạch triển khai thực hiện đi từ dưới lên”, nhằm bảo đảm vừa tôn trọng ý kiến của Lâm hộ; đồng thời, phù hợp với thực tiễn sản xuất tại các địa phương, mang tính bền vững và hiệu quả.
Kinh doanh trồng rừng có hiệu quả, quản lý bền vững, tạo sản phẩm gỗ lớn bán với giá cao, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho các Lâm hộ.
Hỗ trợ các Chi hội chủ rừng thuộc HUE-FOSDA tiến tới thành lập Hợp tác xã Lâm nghiệp bền vững (HTX LNBV), nhằm:
- Nâng cao vai trò của Chi hội chủ rừng trong quan hệ chuỗi giá trị gỗ rừng trồng
- Tăng cường năng lực quản lý của bộ máy quản lý điều hành của các Chi hội chủ rừng;
- Đa dạng loại hình kinh doanh, chủ động sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Đến nay, đã thành lập 14 HTX LNBV, đi vào hoạt động, chuẩn bị thành lập mới 06 HTX LNBV còn lại trong kế hoạch năm 2019; Xây dựng kế hoạch thành lập 10 HTX trong năm 2020, bảo đảm hoàn thành kế hoạch thành lập 30 HTX LNBV trên cơ sở 30 Chi hội chủ rừng thuộc HUE-FOSDA đến năm 2020.
Các kết quả chính đạt được
- Tập trung vào chuỗi giá trị rừng trồng gỗ lớn và gỗ dăm có chứng chỉ quản lý rừng bền vững của Hội đồng quản trị rừng quốc tế, các Hội viên đã bán gỗ rừng trồng với giá cao hơn thị trường 15-20%, giống cây trồng được cải thiện, Hội viên được hỗ trợ kỹ thuật, ý thức bảo vệ môi trường ngày càng cao.
- Chuyển đổi thành lập HTX LNBV đã đi vào hoạt động bước đầu hiệu quả: Đã sản xuất và trồng hơn 20 vạn cây Keo thân thiện môi trường phục vụ trồng rừng của Hội đồng quản trị rừng quốc tế, thành lập cơ sở chế biến gỗ tại Hòa Lộc, cung cấp phân bón chất lượng với giá hợp lý.
- Thu hút nhiều tổ chức, dự án đến tham quan, học tập, chia sẻ kinh nghiệm, cũng như đồng hành tài trợ cho các hoạt động tiềm năng, chiến lược của HUE-FOSDA.
- Kết quả trên đã tạo niềm tin vững chắc cho các Lâm hộ, thu hút người dân và cộng đồng tham gia ngày càng đông đảo.
III. CHIẾN LƯỢC CỦA HUE-FOSDA
- Quản lý rừng bền vững gắn với chứng chỉ rừng FSC
- Đạt tối thiểu 2.000 hội viên với khoảng 15.000 ha rừng trồng được hưởng lợi từ quản lý rừng bền vững gắn với chứng chỉ rừng FSC.
- Phát triển HTX lâm nghiệp bền vững Thuận Thiên
- Vận động các HTXLNBV đã được thành lập và hoạt động tốt tham gia thành viên pháp nhân của HTX Thuận Thiên để kết nối chuỗi cung FSC; hỗ trợ xây dựng nhà máy chế biến gỗ FSC xuất khẩu; tiến tới HTX Thuận Thiên sẽ nhận trách nhiệm làm pháp nhân đại diện nhận chứng chỉ FSC hay cho vai trò của HUE-FOSDA.
3. Củng cố và phát triển Hội
- Tiếp tục mở rộng mạng lưới hội viên và chi hội theo quy mô phát triển rừng trồng FSC.
- Từng bước chuyển sang vai trò tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật cho các hoạt động quản lý rừng bền vững và phát triển cộng đồng; nhất là mảng các bon rừng gắn với sinh kế bền vững.
- Xây dựng nguồn tài chính bền vững của Hội thông qua thực hiện các dịch vụ tư vấn và hợp đồng liên kết với các dự án/chương trình.
